Słowo „łaska” ma dziś zabarwienie raczej negatywne. Słysząc je, myślimy o średniowieczu; czasach, kiedy pan rozdawał łaski swoim wasalom, podwładnym. Dzisiejszy człowiek nie chce być zdany na łaskę kogokolwiek, pragnie być niezależny, pragnie samodzielnie kształtować swoją przyszłość. Wiele dziedzin życia determinuje przyrodoznawczy i techniczny obraz świata. Liczy się zatem tylko to, co jest empirycznie uchwytne i wykazywalne. W technice chodzi jedynie o twórczość i postęp. Człowieka ocenia się wyłącznie w aspekcie jego osiągnięć, których probierzem jest użyteczność i ekonomia. W tej atmosferze „łaska” jest słowem zupełnie obcym. Obawa przed katastrofą ekologiczną, kosmiczną czy konfliktem zbrojeniowym wzbudza lęk, skupiający się na nieubłagalnej logice następstw, która nie pozostawia miejsca doświadczeniu łaski. A jednak o łasce da się mówić nawet w tych warunkach.
Korzenie myślenia
Ówczesny człowiek, który zadawał sobie pytania: Po co jestem? Czy warto, żebym był? Co sprawia, że życie jest warte ŻYCIA? Doszedł do wniosku, że światem zarządza okrutne przeznaczenie (fatum), które prowadzi ku klęsce. Ludzie nowożytni są skłonni do pesymizmu. Im częściej myślimy o świecie w ujęciu marketingowym, tym bardziej uciekamy w świat i w myślenie, że nasze życie nie jest warte życia. Człowiek techniki uważa, że już wszystko potrafi, a postęp w dziedzinie nauki da mu panowanie nad rzeczywistością i w konsekwencji szczęście bez miary. Jeśli chrześcijaństwo zmieniło świat, to właśnie dlatego, że przyniosło ze sobą ‘łaski’, które zarządzają światem w zupełnie inny sposób, niż ‘greckie fatum’.
Czym jest zatem łaska?
Spotkanie człowieka z Bogiem było rozumiane zawsze jako wyzwalające, gdzie spełnia się ludzkie życie. Nic nie możemy zrobić, żeby zainicjować owe spotkanie, bo to jest ŁASKA. W starym Testamencie na określenie łaski używano terminu ‘hen’ i ‘hesed’. ‘Hen’ oznacza przychylność. Bóg patrzy na świat i jest jemu przychylny a nie jemu przeciwny. Bóg pochyla się nad nami i stąd wynika drugie słowo ‘hesed’, czyli Boże zmiłowanie. Stwórca nie pozostawia nas na pastwę i żer naszej własnej skończoności. Nigdy od nas się nie odwraca, bo jest wierny obietnicom, które przekazał. Grecy przetłumaczyli oba terminy ‘hen’ i ‘hesed’ na słowo ‘charis’, oznaczające łaskę oraz piękno. Stąd też łaska to piękno Boga, które nas ożywia i zachęca do pracy. Jest ono przyciągające i sprawia, że człowiek nabiera ochoty do życia, ponieważ Bóg inspiruje w nim nadzieję. Możemy spojrzeć na ikonę łaski, którą jest Maryja. Anioł przy zwiastowaniu nazywa Ją ‘ke-chari-tomene’ – wypełniona łaską; co znaczy piękna, zamieszkana przez Boga, nie pusta.
Łaska jest zawsze czymś osobowym, co dokonuje się między człowiekiem a Bogiem. Właśnie dzięki temu, że Jezus Chrystus – pośrednik między Bogiem a ludźmi – przyszedł na ziemię, dokonała się Boża filantropia. Łaska objawiła się w Osobie Chrystusa, ponieważ Bóg jest miłośnikiem człowieka. Można powiedzieć, że łaska to jest czyn Boga, w którym On dzieli się sobą samym ze mną. Dlatego łaska zmienia nas w nas samych, przez co jesteśmy „nowymi ludźmi”. Zaczynamy myśleć boskimi kategoriami, porządkując życie według Bożych wskazań, nawet jeśli dopiero raczkujemy.
Łaska i zakochanie
Łaska to nie jest rzecz. My najczęściej myślimy: Panie Boże, daj mi łaskę (w domyśle: daj mi jakąś rzecz). Często myślimy o łasce w kategorii magii. Wrzucę do ‘wpłatomatu duchowego’ daną modlitwę, to liczę, że wyjdzie ‘łaska’ w postaci zaspokojenia prośby. Łaska jest spotkaniem między osobą i Osobą, nie między egoistami. To poniekąd twoje zakochanie w Bogu. Jeśli byłeś/aś kiedykolwiek zakochany to przypomnij sobie, co się wtedy działo? Doświadczyłeś łaski. Bo w miłości ty wybrałeś dla siebie tę osobę, którą kochasz; ale w miłości rodziło się pytanie, jak to jest możliwe, że Ty mnie możesz kochać? Tylko w miłości zachodzi właściwe przekonanie, że ta osoba wybrała ciebie dla siebie. Dlaczego możemy zakochać się w Bogu? Bo Bóg ukochał nas. Tylko w zakochaniu w Bogu, mogę stać się tym, kim jestem, czyli człowiekiem. Wówczas chcesz stać się lepszym dla osoby, którą kochasz. Łaski należy szukać w sakramentach, modlitwie, w życiu, wypełnionym pięknem, nadzieją, bezinteresownością Boga, który nie chce być zbywany lecz kochany.
