Święta wielkanocne są najważniejszymi świętami w ciągu całego roku liturgicznego. Przygotowujemy się do nich przez 40 dni, czyli przez okres Wielkiego Postu. Co zrobić, by rzeczywiście przeżyć je w duchu radości płynącej ze Zmartwychwstania Pańskiego? Oto kilka pomysłów.
Wigilia Paschalna
Świętowanie największych tajemnic naszej religii czyli męki, śmierci i zmartwychwstania Jezusa Chrystusa rozpoczyna się już podczas Triduum Paschalnego. Obejmuje ono wieczorną Mszę Wieczerzy Pańskiej w Wielki Czwartek, liturgię Męki Pańskiej przeżywaną w Wielki Piątek oraz najważniejszą i najbardziej uroczystą liturgię Kościoła – Wigilię Paschalną, którą sprawuje się po zapadnięciu zmroku w Wielką Sobotę. Dołóżmy wszelkich starań, by móc uczestniczyć przez te trzy wyjątkowe dni w liturgiach. Szczególnie poświęćmy swój czas na przeżycie Liturgii Wigilii Paschalnej. Rozpoczyna się ona wieczorem w Wielką Sobotę przed świątynią, gdzie kapłan święci ogień i zapala nowy paschał, z którym wkracza uroczyście do świątyni. Paschał symbolizuje zmartwychwstałego Chrystusa rozpraszającego mroki grzechu. Następnie śpiewany jest Exultet – uroczyste orędzie paschalne, a później odczytywanych jest 9 czytań ukazujących całą drogę zbawienia na kartach Pisma świętego. Całe Triduum Paschalne zmierza do świadomego odnowienia przyrzeczeń chrzcielnych, dlatego w tym dniu nie zapomnijmy zabrać ze sobą świec, najlepiej naszych świec od chrztu. Ostatnią częścią liturgii Wigilii Paschalnej jest liturgia eucharystyczna, podczas której przyjmujemy Ciało i Krew Pańską. Na zakończenie uroczystości następuje procesja rezurekcyjna. Wierni obchodzą kościół trzy razy, głosząc radość ze Zmartwychwstania Chrystusa. W niektórych parafiach pozostał zwyczaj odprawiania Mszy świętej z procesją rezurekcyjną wcześnie rano w niedzielę.
Wielkanoc – Królowa dni
Niedziela Zmartwychwstania jest ostatnim dniem Triduum Paschalnego. Święty Grzegorz z Nazjanzu nazywa ten dzień „uroczystością nad uroczystościami” lub „królową dni”, natomiast Tertulian mówi o „wielkim dniu”. Kommodian nazywa Wielkanoc „dniem najszczęśliwszym”, a inni autorowie mówią o „nowej niedzieli, prawdziwym dniu Boga, dniu zbawczej Paschy”. Sobór Nicejski w 325 r. postanowił, że Wielkanoc będzie obchodzona w Kościele w pierwszą niedzielę po pierwszej wiosennej pełni księżyca. Dzień ten jest największym świętem chrześcijan. Zmartwychwstanie Chrystusa potwierdziło Jego słowa, że jest prawdziwym Mesjaszem, Synem Bożym, Zbawicielem świata. To wydarzenie jest zapowiedzią naszego zmartwychwstania i chwalebnego życia w niebie.
Śniadanie wielkanocne
Do najważniejszych momentów Niedzieli Wielkanocnej należy śniadanie wielkanocne spożywane w rodzinnym gronie. Od wieków rozpoczyna się ono od dzielenia poświęconym w Wielką Sobotę jajkiem i złożeniem życzeń. Ciekawym ludowym zwyczajem było kruszenie skorupek jaj ze święconki i rozsypywanie ich w kątach domu, by chronić mieszkanie od myszy i szczurów. Wedle tradycji, na stole wielkanocnym nie może zabraknąć szynki, kiełbas, gorącego żuru, bigosu, mazurków czy bab wielkanocnych. Pierwszy dzień świąt wielkanocnych jest czasem spędzonym w gronie rodzinnym, wśród najbliższych, więc wizyty rodzinne często były przekładane na Poniedziałek Wielkanocny. Warto na początku śniadania przeczytać również fragment z Ewangelii o Zmartwychwstaniu Pańskim.
Pozdrowienie wielkanocne
Od przełomu VI i VII wieku w poranek wielkanocny chrześcijanie witali się słowami: „Chrystus zmartwychwstał”. Odpowiedzią na to były słowa: „Prawdziwie zmartwychwstał”. Pozdrowienie to włączone zostało do liturgii Wigilii Paschalnej, kiedy kapłan przed rozpoczęciem procesji rezurekcyjnej oznajmia Ludowi Bożemu: „Chrystus zmartwychwstał”, a cały Kościół odpowiada: „Prawdziwie zmartwychwstał”. W Kościele grekokatolickim i prawosławnym zwyczaj ten zachował się do dziś. Zachęcamy, by i w naszych rodzinach wyznawać tymi słowami wiarę w zwycięstwo Chrystusa nad śmiercią i szatanem.
Paschał rodzinny
Paschał jest dużą, ozdobną świecą, którą uroczyście wnosi się do świątyni na początku liturgii Wigilii Paschalnej. W świetle zapalonego paschału śpiewane jest orędzie wielkanocne. Świecę tę zanurza się w obrzędzie poświęcenia wody chrzcielnej i zapala podczas liturgii przez cały okres wielkanocny. Dla liturgii kościoła domowego, czyli w naszej rodzinie, można przygotować paschał rodzinny. Może nim być większa świeca, którą na podobieństwo paschału używanego w kościele warto ozdobić wizerunkiem baranka, Chrystusa Zmartwychwstałego, greckimi literami alfa i omega czy napisem Alleluja. Można też umieścić pięć małych krzyżyków, które będą znakami pięciu ran Chrystusa. Do przygotowania tych ozdób zaangażujmy dzieci. Paschał jest znakiem obecności Chrystusa Zmartwychwstałego. Można go udekorować zielenią i świeżymi kwiatami. Paschał rodzinny powinien płonąć w czasie śniadania wielkanocnego, w czasie modlitw czy spotkań w gronie rodzinnym.
M.M. Czekała
