Słowo doskonałość w języku łacińskim brzmi perfectio. Dlatego perfekcyjny to tyle, co doskonały, wykończony, wypełniony, wykonany, bez braków, zaktualizowany. Zazwyczaj doskonałym nazywamy coś, co jest kompletne i nie posiada najmniejszego ubytku ani żadnej skazy lub coś, co doszło do swojego celu, rozwinęło się i dojrzało lub to, co osiągnęło harmonię. Odniesienie doskonałości do Boga jest jak najbardziej poprawne. Objawienie mówi, że Bóg jest doskonały („Bądźcie więc wy doskonali, jak doskonały jest Ojciec wasz niebieski” Mt 5, 48). Przypatrzmy się, w jaki sposób należy rozumieć doskonałość przypisywaną Bogu.
Bóg a brak
Posiadanie jakiegoś braku oznacza bycie niedoskonałym. Brakujący element powoduje, że dana rzecz nie osiąga doskonałości. Brak może się wyrażać również posiadaniem cechy przeciwnej. Jeśli na doskonałość osoby składa się np. punktualność, to wada w postaci spóźnialstwa nie decyduje tylko o braku tamtej cechy, ale również o czymś dodanym, chociaż niepożądanym (ujemnym). Człowiek z natury posiada wiele braków, które stopniowo uzupełnia. Np. dzięki edukacji zostaje wyeliminowany brak wiedzy. Dlatego nie mówimy, że człowiek jest doskonały, lecz zmierza do doskonałości.
Ta kwestia przedstawia się inaczej w stosunku do Boga. Jeśli Bóg jest doskonały, to niczego Mu nie brakuje. Trzeba jednak pamiętać, że chodzi tu o doskonałość, która dotyczy Boga, a nie człowieka. W przypadku tego ostatniego brakiem może być np. utrata równowagi lub dobrego imienia. Bóg nie może utracić równowagi, ponieważ nie ma ciała. Ale brak ciała nie jest spowodowany jego utratą, lecz naturą (formą) Boga. Z natury Bóg jest niecielesny. Natura Boga decyduje o tym, że przysługują Mu wszystkie atrybuty, które czynią Go Bogiem. Dlatego Bóg jako Bóg jest doskonały. Nie brakuje Mu niczego do tego, aby być Bogiem. Gdyby było przeciwnie, to nie byłby On doskonały, a co najwyżej dążyłby do doskonałości eliminując posiadane braki. Bóg doskonały to Bóg, którego natura jest w pełni zaktualizowana (rozwinięta).
Bóg a cel
Doskonałość może się przejawiać również w dążeniu do celu. Doskonały plan to taki, który gwarantuje powodzenie lub w pełni się powiódł. Praktyka udowadnia, że wiele ludzkich planów nie prowadzi do zamierzonych celów, a wiele działań chybia celu. Tylko jakaś ich część prowadzi do zamierzonych rezultatów. Dzięki osiągniętym celom następuje zaktualizowanie, czyli posiadanie chcianego dobra, co równa się z rozwojem osoby. Ale pojedynczy cel i związane z nim dobro nie sprawia, że nie są stawiane kolejne. Człowiek bez przerwy do czegoś dąży, a w efekcie do pewnego kresu (pełni), czyli celu właściwego swojej naturze. W ten sposób wciąż kształtuje i doskonali siebie. A w pełni doskonały staje się wówczas, gdy osiąga cel ostateczny, czyli zbawienie.
Bóg jest doskonały nie przez to, że nie stawia sobie celów, tylko przez to, że sam jest celem. Bóg jest także dobrem najwyższym, czyli takim dobrem, które w pełni zaspokaja wszystkie pragnienia. Wobec tego Bóg nie dąży do czegoś poza sobą, lecz jest celem ostatecznym, do którego dąży wszystko inne. W takim ujęciu Bóg jest doskonały.
Bóg a harmonia
Równowaga jest również jednym z elementów, który wpływa na doskonałość. Gdzie nie ma równowagi, tam nie można mówić o doskonałości. Brak równowagi, czyli harmonii zauważa się w człowieku zwłaszcza po grzechu pierworodnym. Jej utrata jest widoczna np. między rozumem a wolą. Wola wymknęła się spod rozumnego kierowania. Dąży do dóbr i celów, które mogą być źle rozpoznane i błędnie zaplanowane.
Z kolei w Bogu zachodzi pełna harmonia wszystkich Jego wymiarów, również między poznaniem i chceniem. Wynika ona z tego, że Bóg ma doskonałe, czyli pełne poznanie oraz doskonałe miłowanie. Bóg poznaje prawdę bezbłędnie i skutecznie realizuje dobro realne. Człowiek może błądzić zarówno w poznaniu, jak i w dążeniu do dobra. Wobec tego brak mu doskonałości. Natomiast tego rodzaju obawy nie dotyczą Boga, dlatego przysługuje Mu doskonałość w znaczeniu harmonii.
* * *
W przeciwieństwie do człowieka Bóg jest w pełni doskonały. Nie ma w Nim żadnego braku, cały jest zaktualizowany i zharmonizowany. Tak rozumiana doskonałość Boga stanowi cel dla człowieka, który stopniowo stając się doskonały realizuje swoje człowieczeństwo i zmierza do udziału w doskonałym Boskim życiu.
ks. Marcin Sieńkowski
