Coraz mniej chwil pozostało do świąt wielkanocnych. Przed nami trzy wyjątkowe dni Triduum Paschalnego, które stają się jednym wielkim świętem. Nie jest to przygotowanie do Wielkanocy, ale to jedno święto, które ma różne fazy. Wielki Czwartek, Wielki Piątek oraz Wielka Sobota zakończona Wigilią Paschalną to zwarty czas. Chcemy przeżyć razem z Chrystusem drogę od Wieczerzy Pańskiej przez Śmierć do Zmartwychwstania. Jak zatem przeżyć te ważne chwile w gronie rodzinnym? Na pewno warto zadbać o to, by zakończyć sprzątanie i inne większe przygotowania przedświąteczne do wieczoru Wielkiego Czwartku. Jest to możliwe, gdy zaplanujemy i podzielimy obowiązki domowe między wszystkich domowników. Pozwoli to na spokojne przeżywanie tego wyjątkowego czasu.
Wielki Czwartek
Triduum Paschalne rozpoczyna się wieczorną Mszą świętą Wieczerzy Pańskiej. W czasie tej liturgii wspominamy Ostatnią Wieczerzę, którą spożył Jezus ze swoimi uczniami w Wieczerniku. Ustanowił też wtedy dwa sakramenty: Eucharystii i kapłaństwa. W czasie mszy kapłan, na pamiątkę wydarzenia opisanego w Ewangelii św. Jana, umywa nogi wybranym parafianom, tak jak Chrystus umywał nogi Apostołom. Na zakończenie liturgii Najświętszy Sakrament przeniesiony zostaje do specjalnie przygotowanej kaplicy zwanej ciemnicą. Tabernakulum pozostaje otwarte, wieczna lampka jest zgaszona, a ołtarz pusty i obnażony. Warto wytłumaczyć dzieciom wszystkie te obrzędy, na pewno będą z większym zaangażowaniem uczestniczyć w tej wyjątkowej mszy.
Liturgia Wielkiego Czwartku wypływa z przeżycia wspólnoty, dlatego warto zorganizować w gronie rodzinnym uroczystą kolację podobną do wieczerzy wigilijnej. Przez cały dzień należy zadbać o atmosferę przepełnioną miłością i wzajemną służbą, pomocą. Piękną ideą jest kwesta wielkoczwartkowa, którą możemy urządzić tego dnia. Każdy z domowników może złożyć dobrowolną ofiarę. Jest ona wyrazem wolności od przywiązania do dóbr materialnych. Za zgromadzone w ten sposób pieniądze można kupić drobny upominek, którym w czasie świąt obdarujemy osobę potrzebującą, starszą, chorą czy samotną. Po uroczystej kolacji warto także wybrać się jeszcze raz do kościoła na adorację Najświętszego Sakramentu w ciemnicy.
Wielki Piątek
Wielki Piątek to dzień, w którym Kościół wspomina wydarzenia zbawcze związane z Męką i Śmiercią Jezusa Chrystusa. Wspomina uwięzienie Chrystusa, Jego proces przed Sanhedrynem, wyrok Poncjusza Piłata, okrutną drogę na Golgotę, śmierć na krzyżu i złożenie do grobu. Jest to dzień powagi i skupienia. Obowiązuje w nim post ścisły. Niektórzy podejmują dodatkowe umartwienia. W wielu domach nie słucha się muzyki rozrywkowej, nie ogląda programów telewizyjnych. W ciągu dnia warto znaleźć czas, by wspólnie całą rodziną w domu lub w kościele odprawić nabożeństwo drogi krzyżowej. W wielu miejscowościach nabożeństwa te odbywają się na ulicach miast. Warto w tym dniu przystroić w kwiaty krzyż, który mamy w domu, ustawić go w centralnym miejscu.
W Wielki Piątek w całym Kościele katolickim nie sprawuje się Mszy świętej. Popołudniu odbywa się liturgia Wielkiego Piątku. Rozpoczyna się ona w ciszy, bez śpiewu, a kapłani leżą krzyżem przed obnażonym ołtarzem. Następnie ma miejsce liturgia słowa z opisem Męki Pańskiej według św. Jana. Kolejnym punktem jest uroczysta modlitwa powszechna obejmująca wszystkie stany Kościoła i cały świat. Następną częścią liturgii jest adoracja krzyża. Kapłan zdejmuje tkaninę zasłaniającą do tej pory krzyż. Wszyscy wierni podchodzą i oddają hołd, składając symboliczny pocałunek. Po udzieleniu wiernym Komunii świętej, Najświętszy Sakrament jest przenoszony w procesji z ciemnicy do tzw. Grobu Pańskiego. Po zakończeniu liturgii ma miejsce adoracja, która trwa w wielu kościołach nawet całą noc. Warto również dzisiaj przed liturgią wyjaśnić dzieciom najważniejsze gesty i obrzędy. Ciekawym zwyczajem jest nawiedzanie grobów Pańskich w innych kościołach nam najbliższych. Warto w ten wielkopiątkowy wieczór zorganizować takie wspólne rodzinne zwiedzanie.
Wielka Sobota
Jest to dzień ciszy spoczywającego w grobie Chrystusa, dzień milczenia Kościoła. Tego dnia również nie sprawuje się Eucharystii. Przez cały dzień wierni mogą adorować Najświętszy Sakrament w Grobie Pańskim. W dniu tym święci się pokarmy na stół wielkanocny. Wspólnie z dziećmi przygotujmy pięknie udekorowane koszyczki przyozdobione w bukszpan czy inne dekoracje. Stwórzmy własne pisanki i wyjaśnijmy dzieciom, jakie pokarmy powinny znaleźć się w święconce. Podczas wizyty w kościele nie zapomnijmy wspólnie pomodlić się przy Grobie Pańskim.
Wigilia Paschalna
Liturgia Wigilii Paschalnej jest najważniejszą celebracją w roku, podczas której świętujemy największe wydarzenie zbawcze – Zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa. Zróbmy wszystko, by móc w niej uczestniczyć. Rozpoczyna się ona wieczorem w Wielką Sobotę przed świątynią, gdzie kapłan święci ogień i zapala nowy paschał, z którym wkracza uroczyście do świątyni. Paschał symbolizuje zmartwychwstałego Chrystusa rozpraszającego mroki grzechu. Następnie śpiewany jest Exultet – uroczyste orędzie paschalne, a później odczytywanych jest 9 czytań ukazujących całą drogę zbawienia na kartach Pisma świętego. Całe Triduum Paschalne zmierza do świadomego odnowienia przyrzeczeń chrzcielnych, dlatego w tym dniu nie zapomnijmy zabrać ze sobą świec, najlepiej naszych świec od chrztu. Ostatnią częścią liturgii Wigilii Paschalnej jest liturgia eucharystyczna, podczas której przyjmujemy Ciało i Krew Pańską. Na zakończenie uroczystości następuje procesja rezurekcyjna. Wierni obchodzą kościół trzy razy, głosząc radość ze Zmartwychwstania Chrystusa. W niektórych parafiach pozostał zwyczaj odprawiania Mszy świętej z procesją rezurekcyjną wcześnie rano w niedzielę.
Świadomy udział we wszystkich elementach Triduum Paschalnego na pewno pomoże w pięknym, rodzinnym przeżyciu wydarzeń zbawczych. Radość ze Zmartwychwstania Chrystusa niech szczególnie będzie widoczna podczas rodzinnego śniadania wielkanocnego, w czasie którego spożywamy poświęcone w Wielką Sobotę potrawy z koszyczka.
Monika i Michał Czekałowie – doktoranci UKSW, specjaliści poradnictwa rodzinnego
