Październik jest szczególnym czasem w tradycji katolickiej. Ludzie modlą się wtedy szczególnie na różańcu w domach i kościołach. Słowo „różaniec” pochodzi od słowa „róża”, którą symbolicznie ofiarujemy Matce Bożej i Panu Jezusowi, recytując tekst modlitwy „Zdrowaś Maryjo”, a cały różaniec tworzy różany wieniec. Autor Psalmu 23. prowadzi czytelnika na łąkę położoną nad wodą. Idąc ścieżką wyobraźni, można zobaczyć dziką różę.
Psalm 23,1-4
Pan moim pasterzem, nie brak mi niczego.
Pozwala mi leżeć na zielonych pastwiskach,
prowadzi mnie nad wody, bym odpoczął.
Ożywia mnie na nowo,
prowadzi mnie po właściwych ścieżkach
przez wzgląd na swoje imię.
Choćbym kroczył ciemną doliną,
zła się nie ulęknę,
bo Ty jesteś ze mną!
Księga Psalmów
Słowo „psalm” pochodzi od greckiego wyrazu „psalterion” oznaczającego harfę lub lutnię, czyli nazwę instrumentu, przy akompaniamencie którego śpiewano psalmy jako poetyckie pieśni modlitewne. Psalmy, będąc modlitewnikiem ludzi wierzących w Boga i przedmiotem podziwu pod względem ściśle literackim także dla osób niewierzących, są objaśnieniem sensu istnienia człowieka. Odzwierciedlają one różnorodność życia, w którym obok siebie istnieją uwielbienie i skarga, dziękczynienie i prośba, refleksja i wyznanie uczuć. Taki obraz można zobaczyć w Psalmach, które pokazują dialog człowieka z Bogiem i to wszystko czego ludzie doświadczają w codziennym życiu. Na tej podstawie Księga Psalmów określana jest jako „zwierciadło”, ponieważ każdy czytelnik może zobaczyć w nich siebie i to, co aktualnie przeżywa.
Psałterz Maryi
Maryja, jako pobożna Izraelitka, modliła się słowami Psalmów tworzących księgę Pisma Świętego. Od XV wieku znana jest forma modlitwy różańcowej składająca się ze 150. „Zdrowaś Maryjo” podzielona na trzy części po 50 „Zdrowaś Maryjo”. Liczba modlitw nie jest przypadkowa, bo nawiązuje do 150. Psalmów znajdujących się w biblijnej Księdze Psalmów. Od początku XXI wieku znana jest czwarta część różańca składająca się z kolejnych 50. „Zdrowaś Maryjo”.
Komentarz do Psalmu 23.
Psalmista stworzył poetycki obraz Boga jako Dobrego Pasterza, który czuwa nad człowiekiem w drodze życia. Ludzie będący blisko Boga otrzymują od Niego siłę do wytrwałej wędrówki dzięki modlitwie i dobroci ludzkiej. Modlitwa, czyli rozmowa człowieka z Bogiem, jest jak ożywcza woda i życiodajny pokarm. Pan Bóg zapewnia poczucie bezpieczeństwa, prowadząc człowieka po właściwych ścieżkach życia i daje odwagę w niebezpiecznej przeprawie przez ciemne doliny trudności. Człowiek po przejściu ciemnej doliny dostrzega światło słońca, bezpieczną ścieżkę, zielone pastwisko i źródło świeżej wody, gdzie może odpocząć po trudnym etapie życia.
Dzika róża
Idąc z psalmistą ścieżką po zielonym pastwisku i czując przyjemny zapach wody, możemy zobaczyć dziko rosnącą różę. Nie jest to tylko wytwór wyobraźni, ale takie kwiaty rosły w środowisku życia psalmisty. Wystarczy przypomnieć zdanie z biblijnej Księgi Mądrości Syracha (Syr 39,13): „Posłuchajcie mnie, pobożni synowie, rozwijajcie się jak róża rosnąca nad strumieniem wody”. Biorąc pod uwagę klimat panujący w Polsce, dzikie róże mają zdolność przetrwania jesienią i zimą na otwartej przestrzeni. Często można spotkać ludzi trzymających w rękach różaniec wykonany z drewnianych paciorków o zapachu płatków róż. Znana jest forma modlitwy różańcowej na wodzie jezior i rzek w porze letniej. Osoby płynące na łodziach i statkach układają w ten sposób modlitewny różany wieniec.
Zielona strefa
Kiedy wyobrażamy przyrodę opisaną w Psalmie 23. warto przypomnieć słowa papieża Franciszka zapisane w encyklice „Laudato Si” dotyczące realiów współczesnego świata: „Istnieją dzielnice, które pomimo że zostały niedawno wybudowane, są zapchane i zabałaganione bez dostatecznych terenów zieleni. To niewłaściwe, aby mieszkańcy naszej planety żyli przytłoczeni coraz bardziej betonem, asfaltem, szkłem i metalami, pozbawieni fizycznego kontaktu z naturą. W niektórych okolicach wiejskich i miejskich prywatyzacja przestrzeni utrudniła dostęp obywateli do obszarów o szczególnym pięknie; gdzie indziej utworzono „ekologiczne” osiedla mieszkaniowe, jedynie do dyspozycji niewielu, gdzie usiłuje się zabraniać dostępu innym, aby nie zakłócali sztucznego spokoju. Często spotykamy piękne zielone tereny w dobrze utrzymanych strzeżonych osiedlach, ale rzadziej w miejscach, gdzie żyją odrzuceni przez społeczeństwo”.
Przestrzeń duchowa
Gospodarka przestrzenna jako dziedzina nauki i techniki – do której nawiązał papież Franciszek w encyklice „Laudato Si” – ma na celu dążenie do zachowania równowagi pomiędzy elementami naturalnymi środowiska, a wytworami działalności ludzkiej. Każda forma modlitwy np. różaniec, pomaga człowiekowi w zachowaniu wewnętrznej harmonii między strefą cielesną i strefą duchową.
ks. Grzegorz Kunko
