Westerplatte to miejsce, które pamięta niezwykle istotne wydarzenia września 1939. To także pomnik historii, która jest do dziś żywa i ważna dla polskiej tożsamości narodowej. Zwiedzanie Muzeum Westerplatte oraz samego półwyspu może stanowić przeżycie pełne refleksji i emocji. Z pewnością warto wybrać się tutaj przy okazji wizyty w Gdańsku i zwiedzić samodzielnie lub z udziałem przewodnika.
Odrobina historii
Westerplatte to półwysep leżący na terenie Gdańska, znajdujący się przy ujściu Martwej Wisły do Zatoki Gdańskiej. Jest w większości zalesiony, jego szerokość waha się pomiędzy 200 a 500 metrów, a długość wynosi 2 km. Teren półwyspu (a dawniej wyspy) nie jest zamieszkany.
Z czego słynie Westerplatte? To niezwykle ważne miejsce w historii Polski, kojarzone jednoznacznie z momentem wybuchu II wojny światowej. Wszystko to za sprawą bitwy o Westerplatte, która polegała na obronie Wojskowej Składnicy Tranzytowej przed atakiem wojsk III Rzeszy. Obrona Westerplatte zapisała się na stałe na kartach naszej historii, warto więc odwiedzić to miejsce i poznać przebieg związanych z nim wydarzeń.
25 sierpnia 1939 do Gdańska przybył pancernik szkoleniowy Schleswig-Holstein. Miał on jedynie odbyć kurtuazyjną wizytę na tej polskiej wyspie niemieckiego miasta. Pod pokładem przewoził kampanię szturmową Kriegsmarine, był też mocno uzbrojony. Pierwszego września załoga pancernika przeprowadziła atak na Westerplatte. Obrona półwyspu trwała aż tydzień, pomimo wyraźnie przeważających i przytłaczających sił wroga.
Po kapitulacji, w marcu 1940, na półwyspie powstał podobóz obozu koncentracyjnego w Stutthofie. Po zakończeniu walk teren Westerplatte był zrujnowany. Gdy skończyła się wojna, natychmiast ustawiono tutaj krzyż oraz tablicę zawierającą nazwiska poległych, a następnie czołg T-34. Dziś na półwyspie stoi duży Pomnik Obrońców Wybrzeża oraz niewielki cmentarzyk poległych bohaterów. Tajemnice Westerplatte wciąż wychodzą na jaw – jeszcze w roku 2011 odkryto tutaj nieznane wcześniej elementy infrastruktury. W Gdańsku, choć nie na samym terenie półwyspu, znajduje się też nowe Muzeum Westerplatte i Wojny 1939.
Szlak turystyczny Westerplatte
Westerplatte jest dziś miejscem dobrze zorganizowanym turystycznie. Zachowano oryginalną, niemiecką nazwę, która stała się już dobrze znanym symbolem bohaterstwa polskich żołnierzy. Stworzono tu Szlak Turystyczny “Westerplatte”, pozwalający zwiedzić pole bitwy świadomie i w pełni zapoznać się z jego specyfiką i historią.
Szlak zaczyna się przy Nabrzeżu Obrońców Westerplatte. Punkt startowy to przystań statków pasażerskich. Następnie zwiedzający przechodzą do schronu oraz wieży obserwacyjnej. Kolejnym punktem na trasie jest placówka Fort, pochodząca z roku 1911 i stanowiąca pozostałość pruskich fortyfikacji nadbrzeżnych. Niestety, obiekt jest dość mocno zniszczony, ponieważ po wojnie przez wiele lat nie był restaurowany. Zwiedzający mogą stąd udać się pod czołg T-34, stojący na Westerplatte od roku 1962. Czołg ten zastąpił krzyż, który od roku 1946 upamiętniał poległych obrońców półwyspu. Dziś czołg stanowi kontrowersyjną pamiątkę polsko-radzieckiego “przymierza”.
Następnie, zwiedzający kierują się na Cmentarz Obrońców, a także miejsce nieistniejącej już wartowni V, zniszczonej drugiego dnia obrony. Do dziś można za to oglądać Wartownię I, stanowiącą kolejny punkt na trasie. Istnieją także ruiny Nowych Koszar – dziś stoi tu tablica z nazwiskami znanych obrońców półwyspu. Można także zobaczyć pozostałości “Willi Podoficerskiej” i zarazem Wartowni III.
Trasa zwiedzania kończy się odwiedzinami na placyku, gdzie organizowane są oficjalne uroczystości, a ostatni punkt to Pomnik Obrońców Wybrzeża. Z pewnością warto zarezerwować czas na zwiedzanie Westerplatte – ile trwa pokonanie całej trasy bez pośpiechu i w skupieniu? Czas nie przekracza dwóch godzin.
Zwiedzanie Westerplatte warto uzupełnić o odwiedziny w gdańskim Muzeum Westerplatte. To nowoczesne miejsce ukazujące historię wojennych działań prowadzonych w roku 1939.
