Pakiet reform Wspólnej Polityki Rolnej (WPR) po 2020 roku dotyczy głównie: zielonej architektury; łagodzenia skutków klimatu; ochrony różnorodności biologicznej i krajobrazu.
Dwie kluczowe strategie: „na rzecz bioróżnorodności” oraz „od pola do stołu” (dokumenty Europejskiego Zielonego Ładu), określają lepszą równowagę między przyrodą, systemami żywnościowymi i bioróżnorodnością. Celem głównym takiego podejścia jest ochrona zdrowia i dobrostanu obywateli oraz zwiększenie konkurencyjności UE.
Jedną z nowych dobrowolnych propozycji dla rolników będą tzw. ekoschematy, a nowym kluczowym dokumentem dla każdego kraju UE: Plan Strategiczny WPR na lata 2021-2027.
- EKOSCHEMATY – to nowy dobrowolny rodzaj płatności dla rolników, za realizację praktyk korzystnych dla środowiska i klimatu w ramach I filara WPR na lata 2021-27. Zobowiązania wynikające z ekoschematów, to dodatkowe, różne od innych wymogów (np. rolno-środowiskowo-klimatycznych) z drugiego filara WPR. Rolnicy będą mogli przystępować do nich na zasadzie dobrowolności, a państwo członkowskie musi określić konkretne praktyki oraz warunki ich realizacji. Trwają jeszcze dyskusje i ustalenia dotyczące wyboru ekoschematów dla polskich rolników, z wymienionych poniżej:
- Aplikacja doglebowa nawozów na bazie mocznika
- Mikrosiedliska ptaków w uprawach zbożowych – luki skowronkowe
- Rozlewanie gnojowicy innymi metodami niż rozbryzgowo
- Zimowe pożytki dla ptaków
- Wsiewki śródplonowe
- Produkcja integrowana
- Ekstensywny wypas na TUZ z obsadą zwierząt
- Strefy buforowe na gruntach ornych wzdłuż wód powierzchniowych
- Korzystna struktura upraw
- Obszary z roślinami miododajnymi
- Uproszczone systemy upraw
- Przyorywanie obornika w ciągu 12 godzin od aplikacji na glebę
- Zmianowanie
- Międzyplony ozime
- Opracowanie i przestrzeganie planu nawożenia
- Kluczowe obszary wsparcia Planu Strategicznego WPR 2021-27 dla Polski
- Dochodowe rolnictwo
- Konkurencyjność -innowacyjność, przetwórstwo, jakość produktów, skracanie łańcucha, wzrost efektywności czynników produkcji; wymiana pokoleniowa, dostęp do ziemi.
- Wsparcie dochodów rolniczych – wysokość wsparcia bezpośredniego i dla obszarów ONW, rozwój działalności okołorolniczej.
- Kooperacja – współpraca między rolnikami, powiązania z innymi uczestnikami łańcucha żywnościowego.
- Zarządzanie ryzykiem – udoskonalenie i upowszechnienie instrumentów zarządzania ryzykiem w gospodarstwach rolnych, głównie ubezpieczenia dochodów rolniczych.
- Środowisko i klimat
- Reagowanie na zmiany klimatu-poprawa dostępności wody (różne formy retencji, nawodnienia, dostosowania organizacyjne i technologiczne) oraz zmniejszenie emisji GHG i amoniaku (w zakresie efektywności energetycznej, OZE, produkcji zwierzęcej, nawożenia, agrotechniki, inne).
- Ochrona zasobów naturalnych – wody, gleby, powietrza i bioróżnorodności, poprzez stosowanie korzystnych dla środowiska praktyk i inwestycji.
- Bezpieczna żywność – zdrowy konsument
- Zrównoważone stosowanie antybiotyków, nawozów i pestycydów – promocja oraz wsparcie integrowanej ochrony roślin, podwyższonych standardów produkcji w zakresie stosowania środków ochrony roślin, antybiotyków, nawozów i dobrostanu zwierząt.
- Krajowe pasze – krajowe zasoby genetyczne roślin; technologie produkcji pasz i rozwój rynku.
- Budowanie świadomości konsumentów – promocja rolnictwa ekologicznego i innych systemów jakości żywności i narzędzi informowania o produktach oraz skracanie łańcucha dostaw.
- Żywotne obszary wiejskie
- Rozwój usług dla ludności wiejskiej – zapewnienie odpowiedniej infrastruktury wodno-kanalizacyjnej, zielonej energii, cyfryzacji.
- Aktywizacja społeczna i ekonomiczna mieszkańców – pomoc w aktywizacji osób z grup defaworyzowanych, zmarginalizowanych, wykluczonych społecznie.
- Inteligentne wsie.
- Rozwój usług pozarolniczych – rolnictwo społeczne ,turystyka wiejska, zagrody edukacyjne, gospodarstwa opiekuńcze.
1-4 .Wymiana wiedzy i innowacji-dotyczy wszystkich ww. obszarów wsparcia
- Poprawa systemu wymiany wiedzy i innowacji.
- Podniesienie poziomu wiedzy i umiejętności rolników i innych mieszkanców.
- Kompleksowe wsparcie doradcze rolników.
mgr inż. Maria Suszko – Kierownik Działu Rozwoju Obszarów Wiejskich WMODR
