W ostatnich latach dokonano wiele zmian z zakresu systemu finansowania zadań oświatowych. Należy tu wspomnieć o ustawie z 27 października 2017 r. W ustawie wprowadzono szereg korzystnych, uszczelniających i upraszczających zmian dotyczących naliczania dotacji przedszkolnej, dotacji na podręczniki oraz dotacji udzielanych z budżetów samorządów dla placówek wychowania przedszkolnego, szkół i placówek oświatowych.
Zmiany finansowania zadań oświatowych zostały dokonane również w dziedzinie szkolnictwa zawodowego. W ustawie zaproponowano rozwiązania wprowadzające preferencje podatkowe dla przedsiębiorców przekazujących darowizny dla szkół prowadzących kształcenie zawodowe oraz wprowadzenie wydzielonego rachunku
dla szkół zawodowych. W podziale subwencji, zostało wdrożone rozwiązanie uwzględniające zwiększoną subwencję oświatową na uczniów szkół kształcących w zawodach, na które jest większe zapotrzebowanie na rynku pracy.
Nakłady na oświatę
Od roku 2016 nakłady na oświatę systematycznie rosną. W ustawie budżetowej na rok 2020 zaplanowano subwencję w kwocie blisko 50 mld zł (49,7 mld zł). To kolejny znaczny wzrost środków na edukację. Subwencja będzie wyższa o 6 proc. w stosunku do 2019 roku, a od roku 2016 oznacza to jej wzrost o ok. 9,4 mld zł. Dodatkowo z tytułu objęcia dzieci sześcioletnich subwencją samorządy otrzymały 1,4 mld w 2017 r .,1,6 mld w 2018 r. i 1,7 mld w 2019 r.
Należy też wspomnieć o dotacjach celowych i programach rządowych, w ramach których organy prowadzące mogą pozyskiwać środki finansowe na rozbudowę obiektów szkolnych, tworzenie stołówek oraz doposażenie szkół. Przykładem mogą być pracownie przyrodnicze, na doposażenie których w latach 2018-2022 samorządy otrzymają 320 mln zł.
Kolejnym źródłem finansowania systemu edukacji w Polsce są dochody własne samorządów. W ostatnich latach dzięki dobrej koniunkturze gospodarczej oraz uszczelnieniu systemu podatkowego wzrosły one o 38 mld zł. Oznacza to,
że samorządy mają możliwość kreowania własnej polityki oświatowej oraz swobodę
w dysponowaniu finansami. Przykładem może być decyzja dużych samorządów
o podwyższaniu wynagrodzenia nauczycielom ponad poziom minimalny wynikający z ustawy Karta Nauczyciela.
Płace nauczycieli
Podniesienie wysokości wynagrodzeń nauczycieli to obecnie jeden z priorytetów polityki oświatowej państwa. Warto pamiętać, że proces wzrostu wynagrodzeń w oświacie rozpoczął się już w 2017 r. od pierwszej od wielu lat waloryzacji płac o 1.3%. W kwietniu 2018 r. nauczyciele otrzymali podwyżkę w wysokości 5,35%, kolejna podwyżka miała miejsce w styczniu 2019 r., wówczas płace nauczycieli wzrosły o 5%. Po dziewięciu miesiącach we wrześniu 2019 r. nauczyciele otrzymali podwyżkę w wysokości 9,6%. Oznacza to, że od marca 2018 r. pensje nauczycieli wzrosły o 21 %.
Kolejna podwyżka w wysokości 6% będzie miała miejsce we wrześniu 2020 r.
Wojciech Cybulski
